Чанд лаҳза пеш Президенти мамлакат Эмомалӣ Раҳмон хишти аввали бинои шаҳраки навро дар маркази Хоруғ асос гузошт.

Ин шаҳрак дар соҳили дарёи Хоруғ дар паҳноии 260 га замин бунёд меёбад, ки маблағи умумии он 130 миллион сомониро ташкил медиҳад. Дар ин ҷо бинои 9 ошёна, кӯдакистон ва мактабҳои замонавӣ бо тамоми шароити муосир сохта ба истифода дода мешаванд.  

Тафсилоти бештарро аз сафари Президенти мамлакат Эмомалӣ Раҳмон ба вилояти Бадахшон дар шумораи навбатии ҳафтаномаи «Тоҷикистон» мутолиа намоед.

Вазорати умури дохилии Тоҷикистон аз захмӣ шудани як марди 54-сола бо дасти писари худ дар шимоли Тоҷикистон хабар додааст. 

Ин ниҳод мегӯяд, чоршанбеи 29 июл кормандони пулис дар пайи як чорабинии оперативӣ-ҷустуҷӯӣ марди 35-солаи сокини шаҳри Истаравшанро бо гумони “расонидани зарари вазнин ба саломатӣ” дастгир кардаанд: “Муайян карда шуд, ки гумонбаршуда рӯзи 27 июли соли 2015 соати 20:00 дар хонаи истиқоматиашон бо падари 54-солааш муноқиша карда, бо корд як маротиба ба қисмати шикамаш задааст”. 

Ба иттилои манбаъ, дар пайи ин зарба, ҷабрдида ҷароҳати вазнини ҷисмонӣ бардошта, феълан дар беморхона бистарист: “Нисбати далели мазкур парвандаи ҷиноятӣ оғоз гардида, тафтишот дар ин самт идома дорад”.

Мудири шуъбаи оид ба корҳои дин, танзими анъана ва ҷашну маросимҳои миллии вилояти Суғд Обидҷон Шаропов зимни як нишасти матбуотӣ қайд намуд, ки  дар давраи ҳисоботӣ аз ҷониби шуъба оид ба корҳои дин, танзими анъана ва ҷашну маросимҳои миллии МИҲД- вилояти Суғд 179 фолбину сеҳру ҷодугарон ва 22 нафар табибони ғайрикасбӣ ошкор ва ба мақомоти корҳои дохилӣ пешниҳод карда шуда, аз онҳо ба арзиши 16 400 сомонӣ ҷарима ситонида шудааст.

Пирамарди «фарзандёб»

Яке аз чунин “табибон”-и суғдие, ки кору аъмоли ӯ аз тамоми расонаҳои кишвар намоиш дода шуд, пирамардест, ки  баъд аз ба нафақа баромадан табибиро барои худ як василаи рӯзгузаронӣ қарор додааст. Ӯ ба занҳои ба наздаш меомада амалҳои ғайриинсониву ношоистаеро раво дидаву иҷро мекард, ки баъзе аз ин амалҳо низ тариқи шабакаи аввал нишон дода шуданд

Рӯзибой Норматов, сокини 65-солаи деҳаи Исфисори ноҳияи Бобоҷон Ғафуров бо роҳи фиреб ба боварии мардум даромада, худро табиби халқӣ эълон кардааст.

Дар навори гузориши ВКД нишон дода шуд, ки аксар мизоҷони Норматов бонувон буда, барои табобат, аз дарди дил ва фарзанддор шудан ба назди ӯ меоянд. Ӯ нисбат ба онҳо амалҳои шаҳвониро раво мебинад. Тариқи Шабакаи аввал наворҳои фаҳшомез аз муносибати ин мард бо бонувон бидуни истиҳола намоиш дода мешуд.

Дар шарҳи ин хабар масъулини ВКД гуфта буданд, ин нафар ягон маълумоти олӣ надошта, то ба синни нафақа баромаданаш тракторчӣ  будааст. Баъдан ӯ курсҳои 3-моҳаро хатм карда, барои фаъолияти табиби мардумӣ сертификат ва иҷозатнома мегирад.

Ҳоло нисбат ба Рӯзибой Норматов дар асоси аризаи ҷабрдидагон бо моддаи 247 (қаллобӣ)-ии Кодекси ҷиноятии Тоҷикистон парванда боз шуда, тафтишоти он идома дорад. Айни ҳол Норматов боздошт нашуда, бо шарти берун нарафтан аз макони зист дар озодӣ аст.

Чор ҳоҷати занҳо, ки онҳоро назди фолбин меорад

Занҳо ба назди фолбин ва дигар гарму сардчиҳо  асосан барои чор ҳоҷат меоянд: барои хиёнат ё зани дуввум гирифтани шавҳар, барои бахти духтарашон, барои саломатии фарзанд ва барои гарм кардани марде. Аммо аз мушоҳидаҳо бармеояд, ки солҳои охир дар баробари занҳо шумори мардони ба назди домулло ва ё фолбин раванда низ афзуда истодааст. Ин тоифа мардон барои кӯшоиш ва пешравии кор, занеро ба худ моил кардан, забони роҳбар ва ё ягон корфарморо бастан ва хуллас барои ҳалли мушкилии худ ба фолбин ва домулло муроҷиат менамоянд. Ҳангоми мушоҳидаи занҳои дар назди фолбин навбат истода  чанд мардеро дар радифи онҳо дида дар ҳайрат мондам. Ба худ андеша кардам, чӣ ҷойи айб, чӣ,  фақат занон мушкилот доранду барои ҳалли он мекӯшанд? Мардону занон баробарҳуқуқанд...

  Аммо онҳо ҳатман “кидат” мешаванд. Ҳатто онҳое, ки гӯё барои гарм кардани муносибати сарди ҳамсар ва ё хусуру хушдоман омадаанд, аз ҳамон муносибат ҳам маҳрум гардидаанд, яъне оилавайрон шудаанд.

Ҳоҷӣ Ҳусайн Мӯсозода чӣ мегӯяд?

Дар ҷомеа як гурӯҳи домуллоҳоро “домуллои бахткушо” унвон кардаанд. Аъмоли онҳоро Раиси шӯрои уламои дини вилояти Суғд Ҳоҷӣ Ҳусайн Мусозода чунин арзёбӣ намуд:

-Сеҳр, фол дидан, ҷодугарӣ кардан аз нигоҳи Ислом манъ аст. Соҳирӣ, фолбинӣ гуноҳи азим ба ҳисоб меравад. Ҳар нафаре, ки барои ҳалли мушкилоти худ ба назди фолбин меравад, ӯ ҳам осию гунаҳкор ҳисоб мешавад. Муттаасифона, мардум аз сабаби паст будани маърифати динӣ ё маърифати динӣ надоштан, ба назди соҳирону ҷодугарон мераванд.

Соҳиру ҷодугар аз ғайб ҳарф мезананд, мушкилоти нафари корафтодаро  гӯё комилан бартараф карда метавониста бошанд, эшонро дилпур менамоянд ва ваъдаи дар муҳлати муайян “ҳал” шудани мушкилоташонро медиҳанд. Эшон бо суханони макромези худ ба эътимоди корафтодагон ноил гардида, баъдан талаби ҳар гуна молу амволро менамоянд, ки инро беистиҳола метавон “бизнеси беандоз” номид.

Ҳоҷӣ Ҳусайн Мӯсозода мегӯяд:

-Дар Қуръони азимушшаън гуфта мешавад, ки илми ғайбро ягона Парвардигор медонаду халос. Оре, ба ҷуз он Зоти пок, каси дигар наметавонад барои бартараф намудани мушкилоти мо, пеши роҳи онро гирифтан ва ё ғами моро сабук кардан мусоидат намояд.

Ҷавоне, ки хушрӯ  “кидат” шуд ва ҷавони дигаре, ки....

Яке аз он нафароне, ки ба қавли худаш “хушрӯ кидат” шудаст Ҷамшед - сокини ноҳияи Бобоҷон Ғафурови вилояти Суғд мебошад.

Ин ҷавони гумроҳзада аз ҷумлаи он нафаронест, ки ба суханҳои “пурмуҳтавои” фолбинзан дода шуда, барои кушоиши кор 200 сомонияшро дода, ҳанӯз аз хонаи фолбинзан нарафта пушаймон шудааст. Ӯ мегӯяд:

-Ман ба домулло ва бахшиву фолбин эътимод надоштам. Аз чӣ сабаб бошад, суханони ин зан маро тасхир кард ва ман худ аз худ аз уҳдаи идораи идрок натавонистам бароям. Маро як чиз ба ҳайрат гузошт, ки ӯ ғоибона аз рӯзгорам ва атрофиёнам ҳарф мезад. Баъзе аз гуфтаҳои ӯ ба ҳақиқат наздик буданд.

 Довуд,  як ҷавони дигар ҳинни суҳбат чунин гуфт:

-Давоми 7-сол ранҷи бефарзандӣ мекашидам. Нафарони зиёд аз дӯстонаму корафтодагон ба ман тавсия дода мегуфтанд, ки ба назди фолбин ва ё ба назди “домуллои  мушкилкушо” равам. Аммо ман гуфтаи эшонро мақбул надоштам. Нолаҳои аз сидқ кардаи маро Худои муттаол бишунид ва ранҷуриҳои маро ба шодии беинтиҳо мубаддал карда, ба ман соли ҳаштуми оиладорӣ писари чун Рустами достонро насиб гардонид.

Фоли тӯтӣ

Овозаҳо моро ҳам ба он даргоҳ бурд. Барои равшанӣ андохтан ба  мавзуъ  назди як фолбинзан, ки миллаташ тотор буд (аз ифшои номаш худдорӣ намудем), рафтам. Дар назди дараш як гурӯҳ  занҳо бо ҳам суҳбаткунон меистоданд ва аз суҳбаташон маълум буд, ки аз ҳар шаҳру навоҳии вилоятанд. Ба наздашон рафта пурсон шудем, ки оё фол дуруст мебарояд? Дар ҷавоб ду-се нафарашон гуфтанд, ки таъсир кардан ва ё накардани фол ба ихлосатон вобастааст. Пас аз чанд лаҳза навбати ман (яке аз муаллифони мақола) омад, ворид шудам.

Суол додам, ки то чӣ андоза ин амалҳояш ҳақиқате доранд, ӯ нобоварона ҷавоб дод, ки ҳама кор аз ихлоси мизоҷ вобаста аст. Агар мизоҷ ихлос карда, дари хонааш биёяд, ҳатман ба мақсадаш мерасад.

Зани солхӯрдае менишаст ва баробари нишастан сӯям қаҳва дароз кард. Ӯ бо қаҳва фол медидааст. Ҳангоми дидани фол зуд-зуд “Худо хоҳад” мегуфт. Дар фарҷоми суханаш бошад, “Ҳар чизе, ки ният карда бошӣ,  Худо ба ниятат расонад”, гуфт.

Ин суханони зан маро ба андешае овард, ки агар ҳама мушкилот бо хоҳиши Худованд ҳал шавад, пас чӣ зарурати ба назди фолбину домуллоҳо рафта, маблағ сарф кардан, ғарқи гуноҳ гардида, ба иқтисодиёти оила зарар овардан? 

Аз суҳбати занҳои дар назди дари фолбин навбат истода маълум шуд, ки аксарияташон бо сабабҳои оилавӣ, кушодани дари бахти фарзанд, муайян намудани мақсад ва рафтори шавҳар ва шавҳарони дар Русия будааст, ки гӯё он фолбин шавҳарони дар ғарибӣ будаи эшонро ғайбдонӣ карда, дар куҷоянд ва бо киҳоянд, ифшо мекарда бошад. Аз чунин рафтори на содалавҳона, балки аҳмақонаи онҳо доди кас бар фалак мепечад, ки Худованд ақлро ато фармудааст, аммо бархе аз мо, бандагони ношукр мавқеи истифодаи онро ҳам намедонем.  

Он рӯз дар бозори Панҷшанбе лӯлизанҳое менишастанд, ки бо тӯтӣ  фол медиданд, ки гӯё тӯтӣ фол дида, аз кору фаъолият, зиндагиву бахт пешгӯӣ мекарда бошад. Тӯтии бечора забон надорад, ки гӯяд “ман намедонам, ман намехоҳам, ман манбаи даромад нестам” .

Аз мушоҳидаҳои мо ва гуфтаи ашхоси корафтодаи даргоҳи сореҳон аксарияти фолбинҳо вақти фолкушоӣ суханҳои умумӣ мегӯянд.

Масалан "дилат ҳамеша зиқ аст, ҳамсояат ба ту ҳасад мебарад, туро ҷониби шавҳарат ҷоду хӯрдондагӣ, душмани ту аз хешовандони шавҳарат "ва ба ҳамин монанд суханҳое, ки ба бовар кардан наздиканд.    

Мушоҳидаҳо  аз дидани эътимодмандони он зан, ихлосмандони фол ва фолбинзан хеле мутаассир шудем ва гумон намекунам, ки онҳоро  танҳо бо роҳи  насиҳат аз роҳи нодурусташон гардондан имкон дошта бошад...

Фарзона Муродӣ, "Тоҷикистон", №30,2015

Нусратулло Салимзода, вазири тандурустии Тоҷикистон, ки бинобар нохуб будани вазъи саломатиаш дар Олмон қарор дошт, бинобар ба гуфти манобеъи мӯътамад, беҳтар шудааст.  

Аз вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии Тоҷикистон иттилоъ медиҳанд, ки Салимзода тӯли ҳафтаи охир дар барои табобат дар Олмон қарор дорад. Бино ба гуфти пайвандони вазир саломатии ӯ беҳтар шуда, бемор худро хуб ҳис мекунад. Қарор аст Салимзода баъди шифоёбӣ бозгардад.

Нусратулло Салимзода 4-уми феврали соли 1965 дар ноҳияи Данғара таваллуд шуда соли 1988 Донишкадаи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Синоро хатм кардааст. Номзади илмҳои тиббист. 

 Солҳои 2006-2008 дар вазифаи Муовини аввали Вазири тандурустӣ кор карда, аз соли 2008 инҷониб Вазири тандурустӣ ва аз 21-уми ноябри соли 2013 Вазири тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ аст.

Харҷи як телефони мобилӣ бо истифода аз интернет 39 сомониро ташкил медиҳад, дар ин бора муовини авали раиси Хадамоти алоқа, Холмуродова Татяна, дар нишасти матбуотии ниҳодаш иттилоъ дод.

Ба гуфти хонум Холмуродова, қисмати асосии ин хароҷот ба фоидаи ширкатҳои мобилии хориҷӣ меравад.

Ҳамчунин зимни ин нишаст дар мавриди фуруши ғайриқонунии симкортҳо сухан рафта Татяна Насимовна қайд кард, ки дар шашмоҳаи соли равон 9786 симкорт мусодира шудааст.Нисбати симкортфурӯшони ғайриқонунӣ парвандаи ҷиноӣ боз шуда, ба буҷаи давлат 8440 сомонӣ ҷарима шудааст. 

Имрӯз дар шаҳри Хоруғ Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон ҷаласаи кории Ҳукумати Тоҷикистонро бо ширкати муовини аввали сарвазири Тоҷикистон Азим Иброҳим  баргузор намуд.

Дар он вазирони самти қудратӣ ва иқтисодӣ иштирок доштанд.Дар ҷаласа оқибатҳои  селе, ки  16-21 июли соли равон деҳаҳои Барсем,Колхозобод  ва Бердиободи ҷамоати деҳоти Сучони ноҳияи Шуғнонро хароб карда буд, мавриди муҳокима қарор гирифт.Тавре, ки қаблан pressa.tj. хабар дода буд, дар натиҷаи ин офати табиӣ 81 хона харб  гардид,ки қисмати асосии он дар деҳаи Барсем буд. Бо супориши Роҳбари Давлат ба ҳар як оилаи аз ин сел зарардида ба миқдори 0,6 га замин ҷудо карда шуд,ки дар он ҷо аз ҷониби давлат  манзили истиқоматӣ сохта мешавад. Тавре, ки Президент гуфт, ҳамаи ин оилаҳо бо асбобҳои зарурии рӯзгор,аз қабили телевизор,яхдон ва ғайра таъмин карда мешаванд. Дар ҷаласа таъкид карда шуд, ҳарчанд мӯҳлати ба истифодадиҳии ин шаҳраки нав моҳи ноябри соли равон пешбинӣ шудааст, аммо сохторҳои марбута ва муаззафшуда  бояд онро пеш аз мӯҳлат сохта ба истифода диҳанд.

ДҶСП ТАҚХ «Ҳумо» беш аз 10 сол мешавад, ки дар бозори молиявии бонкии Тоҷикистон фаъолияти пурсамар дорад. Сатҳи баланди хизматрасонӣ, масъулият ва зудамалии кормандон, эҳтиром нисбати мизоҷ, шаффофияти молиявӣ - талаби асосии  ташкилот ба ҳисоб меравад.  ар ин муддат ташкилоти «Ҳумо» ба чӣ муваффақиятҳо ноил гашт? Алишер Нуралиев, Директори Раёсати банкинги корпоративии ҶСП ТАҚХ «Ҳумо» ба  саволҳои хабарнигори ҳафтаномаи «Тоҷикистон» посух гуфт.

-Қаблан дар бораи таърихи Ташкилоти амонатии қарзии хурди «Ҳумо» маълумот медодед. “Ҳумо” дар кадом шароит ташкил ёфт ва ҳадаф аз таъсиси он чӣ буд?

- ФҚХ «Ҳумо» давомдиҳандаи барномаи қарзии ташкилоти CARE-Тоҷикистон ба шумор меравад. Вақте ки қонун оиди ташкилотҳои молиявии хурд дар Тоҷикистон қабул карда шуд,  моҳи декабри соли 2004-ум ФҚХ «Ҳумо»  дар Вазорати адлияи ҷумҳурӣ расман ба қайд гирифта шуд. Ҳама кормандони фонд бо таври расмӣ аз CARE-Тоҷикистон гузашта таҷрибаи бой ва лозимӣ доштанд, ки ин боиси он гашт, ки аллакай моҳи марти соли 2005 ФҚХ «Ҳумо» соҳиби шаҳодатномаи Бонки миллии Тоҷикистон гардид. Фонд ба ҳамаи талаботҳои қонунҳои ҷумҳурӣ мувофиқ буда, барои оғози фаъолият захираҳои кифоя дошт. Шаҳодатномаи мазкур барои оғози фаъолияти қарзӣ, яъне ба додани қарзҳои хурд ба аҳолие, ки хизматрасониҳои бонкӣ ба онҳо дастнорас мебошад, равона шуда буд, яъне ба он аҳолие, ки қобилияти кор кардан доранд, вале маблағи кифоя надоранд ва аз дигар манбаҳои молиявӣ қарз дастрас карда наметавонанд, барои пеш бурдани фаъолият қарз пешниҳод намояд.  Миссияи ташкилот ин пешниҳоди хизматрасониҳои молиявии босифат ва дастрас ба аҳолии деҳоте, ки дар минтақаҳои дурдасту камбизоат зиндагӣ менамоянд ва инчунин, мусоидат ба рушди тиҷорати хурду миёна, барои таъмини имкониятҳои нави иқтисодӣ  ба аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.

Дар охири моҳи сентябри соли 2008 Фонд бо хизматҳои молиявии хурд аҳолии камбизоатро дар 25 ноҳияҳои ҷумҳурӣ ва шаҳрҳои Душанбе, Ёвон, Кӯлоб ва Қӯрғонтеппа таъмин мекард. Барои пешравии минбаъда зарурияти ҷалби маблағҳо пеш омад, ки дар ҳолати фонди ҷамъиятӣ инро амалӣ гардонидан имконнопазир буд. Бо мақсади бештар ҷалб намудани сармоя қарор қабул карда шуд, ки  Ташкилоти қарзии  хурди  «Ҳумо ва Партнёрҳо» ташкил карда шавад. Баъд аз гирифтани иҷозатномаи Бонки миллии Тоҷикистон 17 октябри соли 2008, фонд қисми асосии дороиҳо ва уҳдадориҳои худро ба ТҚХ «Ҳумо ва Партнёрҳо» супорид.

Албатта, дар навбати аввал ҳар кор ба назар иҷронашаванда  менамояд. Аммо  дар асоси стратегияи рушди моҳирона, роҳбарии босамару мақсаднок ва аз ҳама муҳим - меҳнати фидокоронаи коллективи «Ҳумо» ба мо муяссар шуд, ки давоми даҳ сол ба натиҷаҳои назаррас ноил шавем.

-Давоми 10 соли фаъолият сабаби якчанд маротиба табдил ёфтани номи Ташкилот чист ва он чӣ тағйиротеро дар фаъолияти Шумо ба миён овард?

 -Маротибаи охир 7 августи соли 2013 табдилёбии  ширкат амалӣ шуд. Яъне, ТҚХ «Ҳумо ва Партнёрҳо» ба Ташкилоти амонатии қарзии хурди «Ҳумо» мубаддал гашт. Дар санаи 1 ноябри соли 2013 аз ҷониби Бонки миллии Тоҷикистон ба ҶСП ТАҚХ «Ҳумо» барои амалигардонии фаъолияти амонатии қарзии хурд иҷозатнома дода шуд. Сабабҳои асоси ин пешниҳод намудани хизматрасониҳои нави бонкӣ ба монанди гирифтани амонат, интиқоли маблағ, мубодилаи асъор, хизматрасониҳои хазинавӣ ва ғайра буд, мизоҷони фаъоли ташкилот ба ин хизматрасониҳо ниёз доштанд ва мехостанд, ки ин хизматрасониҳо аз тарафи ташкилоти мо ба онҳо пешниҳод шавад.

Табдилёбии ширкат ба Ташкилоти Амонатии Қарзии Хурд тағйиротҳои зиёде овард.  Маҳсулот ва хизматҳои нав пайдо шуданд, ҷараёнҳои тиҷоратӣ иваз шуда, донишу малакаи коргарон баланд шуда, сафи онҳо ба зиёда аз 800 нафар омада расидааст. Дар ташкилот стратегияи баланд бардоштани сатҳи дониш ва малакаи коргарон тартиб дода шуда, дар асоси ин стратегия пешравиҳо ба чашм мерасанд. Аз ҷумла, барномаи охирон Мактаби директорон – яке аз лоиҳаҳои нави таълимии «Ҳумо» ташкил ва амалӣ гардид. Ташкилот лоиҳаи мазкурро бо мақсади баланд бардоштани дараҷаи ихтисоси директорони ҳозира, инчунин, тайёр намудани роҳбарон барои воҳидҳои сохтори нав ташкил кардааст. Омӯзиш дар Мактаби директорон ба директорон барои рушд намудани малакаҳои идоракунанда ва гирифтани дониш оид ба хизматҳои нави ширкат ёрӣ мерасонад. Умуман, ба тайёрии кадрҳо дар ширкат аҳамияти махсус дода мешавад. Барои кормандон тренингҳои гуногун – одатан бо ҷалбкунии тренерон ва мушовирони байналмилалӣ бо мақсади баландбардории дараҷаи ихтисос ва пешравӣ дар мансаб гузаронида мешаванд. Ташкилот барои муваффақиятҳои нав ба навро ноил гардидан, ба кормандон муҳити кории хуб ва рушди донишу малакаи шахсии ҳар як корманд шароит муҳайё кардааст.

-Мегуфтед, ки фарқияти кори Ташкилоти амонатию қарзии «Ҳумо» дар муқоиса бо дигар ташкилотҳои қарзӣ дар чист ва он бештар ба кадом қишри ҷомеа хизматрасонии бонкӣ анҷом медиҳад?

-Дар муддати фаъолияти худ «Ҳумо» ба ҷараёни рушди маблағгузории хурд дар Тоҷикистон саҳми арзандаи худро гузоштааст. Миссияи  иҷтимоии ташкилот ин дастгирии соҳибкории хурду миёна ва сектори хоҷагии қишлоқ дар минтақаҳои камбизоату дурдасти деҳот мебошад. Намунаи муваффақияти «Ҳумо» собит шудааст. Он дар муддати тамоми фаъолияташ барои  гурӯҳи зиёди  одамон ташкил карда шуда буд, яъне барои онҳое, ки дар маҳалҳои деҳот зиндагӣ мекунанду қисми бештарашон занҳост, содиқ мебошад. Зиёда аз 80%-и сандуқи қарзии фаъол дар минтақаҳои деҳоти Тоҷикистон ҷойгир шудааст, 45%-и шумораи умумии мизоҷонро занҳо ташкил медиҳанд.  Масъулияти иҷтимоӣ дар ин ҷо на танҳо дар он ифода меёбад, ки ташкилот занҳоро дастгирӣ менамояд, балки дар он ифода меёбад, ки дар ташкилот сиёсати куллӣ доир ба масъалаи гендерӣ тартиб дода шудааст. Соли гузашта аз рӯйи натиҷаҳои ҳамкорӣ бо Бонки Ҷаҳонии Занон (WWB), ки мақсади он тадқиқот ва баҳодиҳии потенсиали зиёдшавии мизоҷон – занҳо буд, шумораи занҳо зиёд шуд, инчунин, барои занҳо маводи махсуси «САД-барг» - бо шартҳои ҷолиб ташкил карда шуд. Дар муддати ин вақт маҷмӯи продуктҳои қарзӣ барои рушди хоҷагии қишлоқ, чорводорӣ, тиҷорат, инчунин, барои эҳтиёҷоти гуногуни аҳолӣ кор карда шуд.

-Боз кадом намуду шаклҳои хизматрасониро ба мизоҷон пешниҳод менамоед?

-ТАҚХ «Ҳумо» ба коркарди продукти «Таҳсил» барои омӯзиш ва ба  продукти «Саломатӣ», ки барои табобат гирифтан пешниҳод мешавад, диққати махсус дода истодааст. Инчунин, пешниҳоди қарз барои харидории хонаи истиқоматӣ ва таъмири хона дар шакли Ипотека ба роҳ монда шудааст. Дар рӯзҳои омодагӣ ба таҳсили хониш барои дастрас намудани либоси мактабӣ ва лавозимоти омӯзиш иқдоми алоҳида бо шартҳои муфиду дастрас ба аҳолӣ пешниҳод мешавад. Барои баландбардории сатҳи саводнокии аҳолӣ, ташкилот доир ба саводнокии молиявӣ барои мизоҷони худ дар минтақаҳо корҳои фаҳмондадиҳӣ гузаронид. Ҳамин тариқ, дар чанд соли фаъолият ташкилоти «Ҳумо» ба бисёр одамон барои беҳтар намудани сатҳи зиндагӣ ёрӣ расонидааст. Устувории молиявии ҳар як мизоҷ барои Ташкилоти «Ҳумо» муҳим мебошад.

-Бештар дар кадом минтақаҳо ТАҚХ «Ҳумо» филиалҳои худро дорад ва  теъдоди онҳо ба чанд расидааст?

-Имрӯз фаъолияти ТАҚХ «Ҳумо» дар зиёда аз 40 ноҳияҳои Тоҷикистон ба роҳ монда шудааст. Ташкилот дорои 15 филиал, 35 марказҳои хизматрасонии бонки, 18 нуқтаҳои хизматрасонӣ мебошад, ки ба мизоҷон хизматрасонӣ карда истодаанд. Маҷмӯи васеи филиалҳо, сифати ниҳоят баланди хизматрасонии мизоҷон, пешниҳоди хизматҳои босифату дастрас мавқеи «Ҳумо»-ро ҳамчун яке аз пешсафон дар соҳаи маблағгузории хурд устувор менамояд. ТАҚХ «Ҳумо» барои амалӣ гардонидани сиёсати дохилшавии масштабӣ ба минтақаҳои кишвар, аз пайи мақсади асосӣ – таъмини сифати баланди хизматрасонии мизоҷон мебошад. Дар ҳамаи филиалҳо ва МХБ-и ширкат  ҳар як мизоҷ, хоҳ шахси ҳуқуқӣ ва ё воқеӣ, метавонад доир ба ҳар масъалаҳои ӯро ҷалбкунанда машварат пурсад ва  қарз гирад, маблағро интиқол намояд ва бо шартҳои муфид ҳисоби амонатӣ кушояд. Ҳамин тавр,  “Ҳумо” бо кушодани нуқтаҳои нави хизматрасонӣ боз як қадам ба роҳи такмил ва наздикшавӣ бо мизоҷон мегузорад.

-Ташкилоти Шумо дар барномаи иттилоотии умумиҷаҳонии «MIX Market» соҳиби ҷоизаи «Панҷ алмос» гардидааст. Нахуст, дар бораи ин ташкилоти ҷаҳонӣ маълумот медодед. Баъдан, ташкилот аз рӯйи кадом кор соҳиби чунин ҷоиза гардид?

Ташкилоти «MIX Market» соли 2002 таъсис ёфта, идораи асосиаш  дар Вашингтон ҷойгир шудааст ва дар бисёр давлатҳои дунё-Африко, Осиё, Аврупо ва Амрикои Лотинӣ филиалҳои худро дорад.

«MIX Market» (www.mixmarket.org) ин як маркази маълумотии ҷамъиятӣ аст, ки ташкилотҳои маблағгузории хурд (ТҚХ) ва ташкилотҳои дастгиркунанда маълумотҳои институтсионалии худро ҷойгир мекунанд, барои таъсис додани шаффофият ва дарк кардани бозор. Ин мубодила ба корбарон имкон медиҳад ба таъсис додани ҳисоботдиҳии стандартҳо, кам кардани сарбории ҳисоботӣ ва мусоидат намудани сармоягузории масъул. «MIX Market» барои таҳлили хатар ва тафтиши фаъолияти иҷтимоӣ ва молиявии ТКХ ва имкониятҳои онҳоро дар бозори ҷаҳонӣ пешбинӣ мекунад.

-Аввал, барои беҳтар намудани сифати хизматрасонӣ, ташкилот ҳар сол тадқиқоти «Харидори махфӣ» ва пурсишии иҷтимоии «Дараҷаи қаноатмандии мизоҷон»-ро мегузаронад. Аз рӯйи ин дар платформаи глобалии иттилоотии «MIX Market», «Ҳумо» панҷ «алмос» - миқдори ниҳоят зиёди эҳтимолиро гирифт. Чунин системаи «алмосҳо» дараҷаи шаффофияти ташкилот ва қаноатмандии мизоҷони ташкилотро  ифода менамояд.

Ҳамчунин, “Ҳумо” ба сегонаи ташкилотҳои пешрафти қарзии хурд - аъзоёни АМФОТ (Ассотсиатсияи Ташкилотҳои Молиявии Хурди Тоҷикистон) дохил мешавад ва иштирокчии фаъоли ислоҳоти куллии иҷтимоӣ-иқтисодӣ дар кишвар, шарики боэътимоди мақомоти ҳокимиятӣ давлатӣ ва худидоракунии маҳаллӣ мебошад. Ҳамчунин, ТАҚХ «Ҳумо» ба эҳсонкорӣ фаъолона машғул буда, ба табақаҳои ниёзманди ҷамъият кӯмак мерасонад. Асосан ин дастгирии кӯдакони ятим дар ноҳияҳо мебошад. Дар доираи имкониятҳои худ ТАҚХ «Ҳумо» барои беҳтаркунии истиқомати кӯдакон дар ятимхонаҳо кӯмаки молиявии худро мерасонад.

Имрӯз «Ҳумо» ҳамчун ташкилоти муосир, босуръат тараққӣ ёфта истода, бисёрфунксионалӣ мебошад, ки дар бозори ватании маблағгузории хурд мавқеи пешсафиро ишғол менамояд. Мушкилиҳои воқеии вақтҳои охирро сазоворона бартараф намуда, коллективи ширкат бо ифтихор статуси баланди пешсафро дорад, ҳамаи уҳдадориҳои истеҳсолӣ ва иҷтимоиро пурра иҷро менамояд ва аз ҳама муҳим – руҳияи некхоҳонаро барои оянда нигоҳ медорад.

-Мизоҷон чӣ гуна ба Ташкилоти “Ҳумо» муроҷиат намоянд?

-Барои боз ҳам наздиктар  шудан бо мизоҷон дар ташкилотамон маркази иттилоотии Сall- сентр ташкил шудааст, ки бо телефони (44) 640 55 44  пайваст шуда, оиди хизматрасониҳои ташкилот маълумоти лозимаро дастрас намоянд. Мо ҳамеша омодаи шунидани дархосту пешниҳодҳои мизоҷон ҳастем.

Дар назар аст, ки  нақби “Истиқлол” моҳи августи соли равон боз карда шавад. 

Суҳроб Мирзоев, муовини аввали Вазири нақлиёти Тоҷикистон рӯзи 30 июл зимни нишасти матбуотӣ дар Душанбе гуфт, ҳоло корҳои барқароркунӣ дар ин нақб идома дошта, моҳи оянда ҳаракати нақлиёт тавассути он дубора фаъол гардад. 

Муовини аввали вазири нақлиёт қайд намуд, ки айни замон корҳо дар масофаи беш аз 3 ҳазор метр ба анҷом расида, кӯшиш карда мешавад, ки   ҳар чӣ зудтар нақби мазкур кушода шавад: “Нақби “Истиқлол” аз 23 июни соли 2015 бо қарори ҳукумати Тоҷикистон дар ҳолати баста қарор дорад, мо имрӯз ба ҳама душвориҳо нигоҳ накарда, аз 10 ҳазор метре, ки дар ду тарафи роҳ ду тақсим шудааст, 3 ҳазору 700 метрро ба итмом расонидем, ки тибқи ҷадвали корӣ 37 дарсади корҳои пешбинишударо ташкил медиҳад”.

Мирзоев илова намуд, ки ҳамарӯза ҳудуди 150 метр корҳои бетонрезӣ дар нақб анҷом мешавад ва лоиҳаи алоҳида оиди ҳавокашӣ ва равшансозии нақб низ аз ташхис гузаштааст: “Дар ин хусус низ бо ҷониби Эрон ҳамкорӣ дорем ва бояд ёддоште ба имзо расаду рӯзҳои наздик корҳои равшандиҳӣ ва ҳаводиҳӣ оғоз гардад”. 

Вазорати умури дохилии Тоҷикистон мегӯяд, дар пайи садамаҳои нақлиётии рӯзи 30 июл шаш нафар ба ҳалокат расидаанд. 

Ба иттилои ин ниҳод, ронандаи сабукрави “Опел-астра”, марди 65-солаи сокини Бохтар ҳангоми ҳаракат аз самти Данғара ба самти Қӯрғонтеппа дар минтақаи ҷамоати Бӯстонқалъаи ноҳияи Бохтар ба автомашинаи “Мерседес-Бенз”-и марди 23-солаи сокини ноҳияи Фархор бармехӯрад: “Дар натиҷа мусофирони “Опел-астра” -- марди 44-сола ва ҷавони 18-солаи сокинони ноҳияи Бохтар, инчунин мусофирони автомашинаи тамғаи “Мерседес-Бенс” -- зани 20-солаи сокини шаҳри Душанбе ва зани 55-солаи сокини ноҳияи Ҳамадонӣ ҷароҳати вазнини ҷисмонӣ бардошта, дар ҷойи ҳодиса фавтидаанд”. 

Манбаъ мегӯяд, ронандаи “Мерседес-бенс” ва мусофиронаш марди 33-сола ва духтарчаи 12-солаи ноҳияи Қубодиён ҷароҳати вазнини ҷисмонӣ бардошта, дар беморхона бистарӣ шудаанд. Дар ҳодисаи дигари нақлиётӣ дар ҳудуди деҳоти Узуни ноҳияи Ҷалолиддини Румӣ як марди 32-сола ҷон додааст. “Ронандаи автомашинаи “Мерседес-Бенс” марди 32-солаи ҳамин ноҳия аз уҳдаи идораи мошин набаромада, пиёдагарди 32-солаи сокини ноҳияи Қумсангирро пахш кардааст. Дар натиҷа ӯ дар ҷойи ҳодиса ба ҳалокат расидааст”,-хабар додааст ВУД.

Алайҳи Муҳиддин Кабирӣ, раиси Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон  ва ҲНИТ, парвандаи ҷиноӣ боз нашудааст. Дар ин бора Абдураҳим Абдулҳасанов, сардори раёсати назорати иҷрои қонунҳо дар мақомоти амнияти миллии Прокуратураи генералии Тоҷикистон, имрӯз дар нишасти хабарии ин ниҳод зикр кардааст.

Абдулҳасанов аз ҷумла қайд кард, ки   “бевосита нисбат ба раиси Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон гуфта наметавонем, ки парвандаи ҷиноятӣ оғоз шудааст, лекин прокуратураи генералӣ дар мавриди хусусигардонии ғайриқонунии як бемористон, ки дорои 500 кат мебошад ва ғайриқонунӣ ба фуруш баровардани қитъаҳои замини ин иншоот санҷиш бурда истодааст ва феълан тафтиши пешакӣ идома дорад”.
Ин дар ҳолест, ки ба наздикӣ Прокуратураи генералӣ алайҳи ҲНИТ изҳорот пахш карда фаъолияти онро дар Ҷумҳурӣ  ғайриқонунӣ хонда буд. 

Дар ҳар нишасти матбуотие,ки дар вазорат, корхона  ва идораву муассисаҳо доир мегардад  ба роҳбарони он хабарнигорон саволи кормандони ниҳод чӣ қадар сарват доранд ва онро чӣ тавр дастраскарданашонро медиҳанд. Прокурори Генералии Тоҷикистон Раҳмон Юсуф Аҳмадзод дар робита ба ин зимни нишастӣ хабарӣ  иброз дошт,ки ӯ фақат як манзил, мошин ва "дача"ё бӯстонсаро дорад. 

-"Ман дар “квартира” зиндагӣ мекунам ва хона гуфта, ҳаминро дар назар дорам. “Дача”-ам низ дар замони Шӯравӣ сохта шудааст,"– шарҳ дод  ӯ. Раҳмон Юсуф Аҳмадзод ба саволи хабарнигорон дар мавриди  аз кадом ҳисоб харҷи баргардонидани шаҳрвандони Тоҷикистон  пардохт шуданаш, гуфт, “хароҷоти онҳоро бар зимаи худ мегирем. Аз ҳисоби маблағҳои буҷавӣ пардохт мешаванд”. -Дар бештари маврид шаҳрвандони Тоҷикистон аз Сурия тавассути марзи Туркия ба кишвар мунтақил мешаванд. Дирӯз ҷавонзан низ аз Туркия оварда шуд.Бо ӯ сӯҳбат доштам. Аз азиятҳои кашидааш дар Сурия нақл кард.Маълум гашт ,ки ин зан фирефтаи найранги гуруҳи террористӣ-экстремистӣ шуда, ҳамроҳи шавҳараш ба Сурия меравад. Дар як моҳ ҳамагӣ ба онҳо 100 доллар медодаанд. Ин духтар дар як хона мисли ҳабси хонагӣ будааст. Либоси сип-сиёҳ пушида, имкони бо ягон кас суҳбат кардан, телефон кардан надоштааст,- афзуд Раҳмон Юсуф Ахмадзод. Ҳангоми  ду моҳи захмдориаш касе аз ҳоли онҳо хабар нагирифта, табобат ҳам накардаанд. Шавҳараш вафот мекунад. Ин духтарро як сол дар Cурия истифода мекунанд, баъдан ҳама роҳу воситаҳоро ба кор бурда, бо кумаки мо сарҳадро убур карда ба Тоҷикистон фиристода шуд. Ҳамин аст сарнавишти онҳое ки   онҳое ки аз кишвари мо дар Cурия меҷанганд.-гуфт ӯ.

Ҳамчунин вобаста ба ин Абдураҳим Абдулҳасанов, сардори Раёсати назорати иҷрои қонунҳо дар мақомоти амнияти миллии Прокуратураи генералӣ дар идомаи нишасти хабарӣ гуфт, шаҳрвандони кишвар дар сурати ихтиёрӣ даст кашидан аз ҷангҳои кишварҳои бегона аз ҷавобгарӣ озод мешаванд: -Санҷиши ҳаматарафа ҳолат ва дараҷаи иштироку сабабҳои баргаштанро маълум мекунад. Қонунгузорӣ муайян кардааст, шахсоне ки ихтиёрӣ даст мекашанд, агар дар ҳаракатҳои онҳо таркиби дигар ҷиноятҳо набошад, аз ҷавобгарӣ озод мешаванд,- афзуд ӯ.

Бо вуҷуди ин ки   Фармони Президент “Дар бораи ихтиёран супоридан ва мусодира намудани силоҳ, лавозимоти ҷангӣ ва техникаи ҳарбӣ аз аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон” аз соли 1994  содир шуда буд, ки аз он вақт то имрӯз аз аҳолии вилоят 4 млн 642 ҳаз  силоҳи оташфишони   ҷангӣ мусодира кардаанд.

Ба гуфти Президент  “бо вуҷуди ин, дар дасти аҳолӣ ҳанӯз ҳам миқдори зиёди силоҳ мавҷуд аст, ки метавонад боиси халалдор шудани амнияти аҳолӣ ва тартиботи ҷамъиятӣ гардад”.

Эмомалӣ Раҳмон ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дастур дод, ки “бо ҳамкории бевоситаи аҳолӣ доир ба пурра ҷамъ овардан ва супоридани силоҳу муҳиммоти ҷангӣ тадбирҳои ҷиддӣ андешанд”.

Соли ҷорӣ 1655  сокини  шимоли  Тоҷикистон хонаи  Худоро  зиёрат  мекунад. Тавре  ки аз  вилояти  Суғд хабар  доданд, аз шумораи  умумии зоирон 912  нафарашон  мард ва  743  нафарашон  зан  мебошанд. Чор  сокини  вилоят  аз  қабили  собиқадорони  меҳнат ва  пешқадамони  хоҷагии  халқ аз  рӯи  квотаи Президенти  кишвар Эмомалӣ  Раҳмон  Маккаи  муқаддасро  зиёрат  мекунад. Соли равон рафтуомади ҳаҷ 22  ҳазору 907  сомониро ташкил  медиҳад.

Ба ШВКД дар ноҳияи Муъминобод зани 28-солаи сокини ҳамин ноҳия муроҷиат намудааст, ки санаи 26.07.с.2015, марди 28-солаи сокини ноҳияашон дар назди обанбори деҳа бо тариқи зӯроварӣ бо ӯ алоқаи ҷинсӣ кардааст. Зимни гузаронидани чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ кормандони милитсия шахси гумонбаршударо дастгир намуданд. Айни замон нисбати дастгиршуда парвандаи ҷиноятӣ оғоз карда шуда, тафтишот идома дорад.

Ду ҳафтаи охир дар як қисмати ВМКБ ва баъзе минтақаҳои Рашт сел омад, ки дар натиҷа  талафоти ҷонӣ ба бор омад  ва хонаҳои зиёде  нобуду хароб гаштанд. Расонаҳои хориҷию дохилӣ ҳаҷми хисоротро ҳар гуна ном мебурданд. Бо мақсади аниқ кардани  вазъият ва ҳолати ба амал омада, мо дари сардори Маркази матбуоти Кумитаи ҳолатҳои фавқулода  Ориф Нозимовро куфтем....   

-Чаро дар Тоҷикистон солҳои ахир офатҳои табиӣ зиёд шуда истодааст. Сабаби ин  гармшавии глобалӣ  дар сайёра аст  ё чизи дигар?

   -Вобаста ба мавқеи ҷуғрофии Тоҷикистон, ки  93 фисади ҳудуди кишвар куҳистон аст, офатҳои табии зиёдтар сар мезананд. Бояд қайд намоем, ки дар кишвар дар зимистон бориши зиёди барф сурат мегирад ва бо фаро расидани гармо обшавиҳо ба миён меояд, ки боиси сар задании сел мешавад. Чунин ҳолатҳо ҳодисоти табиист маҳсуб ёфта, амиқ аст, ки инсоният пеши роҳи онро гирифта наметавонад. Имсол, ки нисбати солҳои пешин ҳарорати ҳаво гармтар шуд, ана ҳамин гармшавии ҳарорат сабаби офатҳои табиӣ  гардид. Инчунин гармшавии сайёраи замин низ кишварҳоро ба як ҳолати ноҳинҷор оварда расонидааст. Дар як минтақаи Чин гармии ҳаво боиси обшавии пиряхҳо ва омадани сел гардидааст, дар дигар минтақаи ин кишвар аз сармо аҳолӣ азият мекашанд. Таҳқиқоти олимони сатҳи ҷаҳонӣ ин чизро собит кардааст. Мувофиқи таҳлилҳо, аз соли 1997 то нимаи аввали 2015  3279 ҳодисаи офати табиӣ ба қайд гирифта шудааст, ки бар асари онҳо 1062 нафар шаҳрвандон ба ҳалокат расидаанд. Хисороти воридшуда 2 миллиард сомониро ташкил медиҳад.

-Баъзеҳо ҳадс мезананд, ки Маркази обу ҳавошиносӣ,  Кумитаи ҳолатҳои фавқулодаро аз номусоидии ҳаво огоҳ карда буд,  аммо чаро  кумита  мардумро аз эҳтимолияти  омадани сел огоҳ накард?

    -Вобаста ба корҳои профилактикӣ Кумита бар асоси барқияҳои  Маркази обу ҳавошиносии кишвар, ба ситодҳои мудофиаи шаҳрвандӣ ки дар шаҳру навоҳи амал мекунанд, барқияҳои огоҳкунанда фиристод.  Мақсад  ва ҳадафи ниҳои аз фиристодани ин барқия, яъне дар ҳолати омодабош қарор доштани мақомотҳо  ва ситодҳои омодабош буд.  

Аз кадом хотир?  Аз он хотир, ки раисони ҷамоатҳо раисони деҳшӯроҳо сардорони  мудофиаи гражданӣ ба шумор мераванд. Онҳо дар ҳамон минтақаҳояшон сардорони мудофиаи шаҳрвандианд. Қаблан барқияҳои огоҳкунанда фиристода шуда буданд. Дар маҷмуъ,  дар ҳудуди кишвар ҳоло  350 хона дар мавзеъҳои хатарнок воқеъ аст, ки онро кумита муайян намуда, ба Мақомоти иҷроияи шаҳру ноҳия  пешниҳод кардааст. То имрӯз 23 фоизи  нақшаи кӯчонидани аҳолӣ ба ҷойҳои бехавф иҷро гардид. Хонаҳое, ки дар ВМКБ хароб шудаанд, дар мавзеъҳои хатарнок ҷойгир шуда буданд. Ба аҳолии зарардида аллакай қитъаҳои замин ҷудо шудаасту пойдевори он хонаҳо гузошта шудааст. Тоҷикистон ягона кишваре нест, ки ба офатҳои табии рӯ ба рӯ шуда бошад,аммо Тоҷикистон ягона кишваре ҳаст, ки ба зазрдидагони офати табияш хамаҷониба кумак мерасонад.

  - Яъне ин ҷо бештар саҳлангории роҳбарияти ноҳияҳост?   

-Бале, барои он ки ҷудо кардани замин дар салоҳияти КҲФ нест. Мутахассисони мо танҳо  пешниҳод мекунанд. Ин кори Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии маҳалҳост. Лекин новобаста ба ин, бояд кумитаи заминсозӣ дар ҳамоҳангӣ бо Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ дар ин самт фаъол бошанд. Чизи дигаре, ки боиси ташвиш аст, дар мавзеъҳои хатарнок истироҳатгоҳҳо зиёд шуда истодааст, ки гирифтани  пеши роҳи он  низ дар салоҳияти КҲФ нест. Масалан, дар  минтақаи Варзоб истироҳатгоҳҳое мавҷуданд, ки дар мавзеъҳои бениҳоят хатарнок ҷойгир шудаанд.  

   -Соли 2010 дар минтақаи Кӯлоб сел омад ва аз тариқи телевизионҳои хориҷӣ нишон доданд, ки чӣ гуна дивизияи 201 Русия  аввалин  шуда, ба зарардидагон кӯмак расониданд. Оё  дар минтақаи офатзадаи  ВМКБ ва минтақаи Рашт низ ҳарбиёни худамон ва  ё Русия ҷалб шуданд?

  - Ҳукумати ҷумҳурӣ бевосита ба сохторҳои худӣ  супориш дод, ки зуд кӯмак расонанд.  Ҳукумати ҷумҳурӣ имрӯз пурра барои бартараф кардани ҳолатҳои табиӣ қодир аст. Бо супориши Президенти мамлакат чархболҳои Вазорати мудофиа ҳамеша дар ҳолати омодабош буданд ва кӯмаки худро дар вақти  ин офати табии ба зарардидагон расониданд, ки мою шумо шоҳиди он будем.

-Чаро то ҳол КҲФ чархболи худро надорад?

-Ҳукумати ҷумҳурӣ, Вазорати мудофиаро муваззаф кардааст,  ки  дар ҳолатҳои зарурӣ  кӯмаки худро ба мо расонад ва ҳамин тавр ҳам шуд. Дар ВМКБ, дар рӯзи аввали кӯчонидани мардум ба ҷойҳои безарар маҳз чархболҳои Вазорати мудофиа сафарбар шуданд ва кӯмаки худро расониданд.

-Хисороти умумӣ  дар  манотиқи ВМКБ ва Рашт чӣ қадар аст?

 -Дар Рашт ва ВМКБ талафоти ҷонӣ  7 нафар буд. Инчунин,  дар натиҷаи омадани сел роҳҳои баъзе ноҳияҳо хароб гаштанд. Айни замон комиссия кор бурда истодааст ва вазъият зери назорат аст. Ҷиҳати муайян кардани ҳаҷми умумии  хисороти молӣ чизе гуфта наметавонем, чунки ҳоло пурра онро муайян накардаанд.

 Ҳасан Шокирзода, “Тоҷикистон”, №30,2015

Кумитаи ҳолатҳои фавқулода ва мудофиаи граждании Тоҷикистон кулли ҷузъу томҳояшро дар шаҳру ноҳияҳои кишвар дубора ба ҳолати омодабош қарор додааст. Чунки Маркази давлатии обуҳавосанҷӣ гармшавии дубораи ҳаворо дар кишвар пешбинӣ мекунанд, ки метавонад боиси якбора баланд шудани сатҳи оби дарёҳо дар минтақаҳои кишвар шавад.

Ориф Нозимов, сухангӯи Кумитаи ҳолатҳои фавқулода рӯзи 2 август гуфтаааст, ки “мувофиқи маълумоти Муассисаи давлатии обуҳавошиносии мамлакат 3 август гарм шудани ҳарорати ҳаво, баланд шудани сатҳи дарёҳои Ғунд, Ванҷ, Панҷ, Бартанг, Язғулом, Вахш, Зарафшон ва эҳтимоли омадани сел дар як қатор ноҳияҳои кӯҳсор пешбинӣ шудааст.” 

Аз ин рӯ, ба қавли Нозимов ба ҳамаи ситодҳои Кумита дар шаҳру навоҳии кишвар дастур дода шудааст, кидар ҳолати омодабош қарор бигиранд. Тибқи пешбинии Маркази давлатии обуҳавосанҷӣ сар аз 3 август дар кишвар болорави дамои ҳаво дар назар аст. Бинобар пешбинии ин марказ ҳарорати ҳаво дар вилояти Бадахшон пас аз 3 август метавонад то 26−29 дараҷа гарм шавад, ки барои ин минтақаи баландкӯҳи кишвар аз меъёр зиёд аст. Ҳарорати ҳаво дар ноҳияҳои тобеи марказ, Душанбе, вилояти Суғд ва Хатлон метавонад то 41 дараҷа гарм шавад.

Ориф Нозимов афзуд, бо назардошти ин пешгӯии Маркази обуҳавосанҷӣ Кумитаи ҳолатҳои фавқулода аз шаҳрвандони мамлакат ва меҳмонон низ даъват мекунад, ки дар ин рӯзҳо бидуни зарурат аз сафар ба мавзеъҳои душворгузар, хусусан минтақаҳои кӯҳӣ, шикор ва ҳама гуна саёҳат дар кӯҳ худдорӣ намоянд.

Нозимов гуфт, аз оғози мавсими оббозӣ дар соли ҷорӣ алакай 54 нафар ғарқ шудаанд ва аз ин рӯ аз сокинон, ки дар рӯзҳои гарм бештар ба оббозӣ машғул мешаванд, даъват мешавад, дар мавзеъҳое, ки қобили оббозӣ нестанд, шиноварӣ накунанд.

Ҳушдори Кумитаи ҳолатҳои фавқулода дар мавриди эҳтимоли хатари ҷорӣ шудани селу обхезӣ дар бархе аз ноҳияҳои кишвар дар ҳолест, ки дар пайи ҷорӣ шудани селу лағзиши замин аз 16 то 23 июл дар шарқи Тоҷикистон 8 нафар ба ҳалокат расида ва панҷ тани дигар беному нишон гаштанд. Ҳазорҳо нафар дар пайи офатҳои табии ахир зарар дида ва мизони хисорот ҳудуди 100 миллион долларро ташкил медиҳад. Ин аст, ки мақомоти Тоҷикистон барои рафъи оқибатҳои офати табиӣ ба кишварҳои хориҷӣ ва созмонҳои байналмилалӣ муроҷиат кардаанд

Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон рӯзи 1 август аз боздошти нӯҳ нафар дар пайи куштори Бадавлат Кименов -- сокини бистсолаи ноҳияи Рӯшон ва донишҷӯи соли дувуми Донишкадаи тарбияи ҷисмонӣ хабар дод. Ин ниҳод гуфт,ки  куштори Бадавлат шаби 29 июл, баъд аз он сурат гирифтааст, ки ӯ ва ҳашт тан аз дӯстону ҳамроҳонаш дар назди бинои "Тоҷиктелеком"-и Рӯшон ронандаи худрави тамғаи "Ланд-Крузер"Асрат Ёқубов (1978)-ро латту кӯб намудаанд.

"Шаҳрванд Ёқубов зарари ҷисмонӣ бардошта, рафта аз хонаи истиқоматиаш таппончаи тамғаи “Макаров”, ки ғайриқонунӣ нигоҳ медошт, гирифта ба назди “Тоҷиктелеком” баргашта, ба тарафи ҷавонони номбаршуда тир холӣ менамояд. Дар натиҷа шаҳрванд, Кименов Б. қисмати сараш ҷароҳати вазнини ҷисмонӣ бардошта, ҳангоми ба беморхона дастрас намудан дар роҳ ба ҳалокат расидааст," -- омадааст дар хабар расмии ВКД.

Масъулони Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон мегӯянд, ҳангоми гузарондани чорабиниҳои фаврӣ-ҷустуҷӯӣ ҳашт тан аз дӯстону ҳамроҳони Бадавлат - Наҷиб Фарҳодов (1992), Сиёвуш Акобиршоев (1996), Раҳмат Рӯзадоров (1995), донишҷӯёни донишгоҳҳои гуногун, Хушбахт Шакарбеков (1987), Шоҳхуррам Хушқачинов (1997), Алишер Фатҳуллоев (1993), Арун Юсуфшоев (1985) ва Таваккал Сардоров (1989) ба иттиҳоми авбошӣ дастгир шуда, Асрат Ёқубов бо иттиҳоми куштор дар ҳабси пешакӣ қарор гирифтааст. "Аз рӯи ҳодиса парвандаи ҷиноятӣ оғоз гардида, тафтишот идома дорад," -- гуфтанд дар ВКД. 

Гуланор, як сокини ноҳияи Рӯшон гуфта будааст, ки ин ҳодиса бегоҳи 29 июл, замоне рух додааст, ки Ҳасрат Ёқубов, сокини 37-солаи деҳаи Баррӯшон бо мошини мусофиркашонияш ба маркази ноҳияи Рӯшон меояд: "Вақте аз мошини ин ронанда духтари ин маҳалла берун меояд, ҷавононе ки дар берун нишаста буданд, ба сӯи ронанда ҳарфҳои пасту баланд мегӯянд. Сипас миёни онҳо муноқишаи лафзӣ ба вуҷуд меояд ва ин ҷавонон ба ронанда ҳамла карда ва ӯро латту кӯб мекунанд. Пас аз ин ронанда ба хонааш рафта, аз он ҷо бо туфангча бармегардад ва ба пешонии Бадавлат Хушбахтзода, яке аз ҷавонони ҳамлагар тир холӣ мекунад, ки дар ҷои ҳодиса ба ҳалокат мерасад.”

Аммо ба гуфтаи сокинони деҳаи Вамар, муноқиша миёни ҷавонони деҳаҳои Баррӯшон ва Вомар аз он оғоз шудааст, ки чанд рӯзи пеш сокинони деҳаи Баррӯшон роҳи корвони мошинҳои тӯёнаи домоду арӯс аз деҳаи Вомарро баста, 600 сомонӣ ҳаққашонро талаб кардаанд, ки чунин амал миёни онҳо моҷароро ба вуҷуд овардааст. 

Ин куштор пас аз нооромиҳои соли 2012 дар Хоруғ тавре сар зад, ки омилони он аз силоҳи оташнишон истифода карданд. Дар ҳоле, ки мақомот дар Бадахшон пас аз нооромиҳои се соли ахир мавзӯи халъи силоҳро дар минтақа ҷиддӣ гирифта буданд. Ҳатто то охири ҳамон сол, яъне соли 2012 аз аҳолӣ наздик ба 325 яроқи оташфишон ва миқдори зиёди лавозимоти ҷангӣ гирифта шуд.

Бино ба маълумоти Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон дар панҷ соли ахир аз сокинони вилояти Бадахшон ба миқдори 1 ҳазору 222 адад силоҳи оташфишон мусодира шудааст. 

Абдураҳмон Аламшоҳзода, муовини аввали вазири корҳои дохилӣ ахиран дар ҷараёни ҳамоише бахшида ба мавзӯи “Ҷилавгирӣ аз густариши ифротгароӣ ва тероризм”, ки дар шаҳри Хоруғ, маркази вилояти Бадахшон доир шуд, гуфт, “аз миқдори 1 222 адад силоҳу муҳимоти ҷангӣ 205 автомати Калашников ва 446 адад таппончаро аз мардуми минтақаи Бадахшон дарёфт ва гирифта шудааст.”

Зимнан,дар соли 1994 фармони президенти Тоҷикистон барои халъи силоҳ содир шуда буд. Он замон гуфта мешуд, ки сокинони навоҳии Рашту Хатлон ва Бадахшон дар даст силоҳ доранд. Дар амалиётҳои ҷудогонае дар Рашт ва Хатлон эҳсос мешавад, ки мардум халъи силоҳ шудаанд ва ҳатто камонҳои шикорияшон дар пайи ин маърака гирифта шудааст.

Вале таҳлилгарон бар инанд, ки ҳарчанд дар Бадахшон низ аз ин иқдом кор гирифта шуд, аммо бо таваҷҷӯҳ ба он ки ин вилояти наздик ба марз аст, имкони ворид шудани силоҳ аз хориҷ вуҷуд дорад.

 Рамазон Раҳимзода, вазири корҳои дохилии Тоҷикистон, рӯзи 25-уми июл дар ҳузури хабарнигорон гуфт, ки танҳо дар нимсолаи аввали соли ҷорӣ, аз сокинони кишвар ба миқдори 1052 адад силоҳи оташфишони ғайриқонунӣ кашфу мусодира шудааст. Аз соли 1994, замони судури фармони президент то кунун миқдори силоҳи дарёфтшуда 38 ҳазору 803 ададро ташкил додааст.

Вазорати корҳои хориҷии Узбекистонро  аз изҳороти Усмоналӣ Усмонзода, вазири энергетика ва захираҳои оби Тоҷикистон ба ҳайрат афтодааст. Усмонзада  рӯзи 22 июл дар нишасти матбуотияш гуфта буд,ки  миёни Душанбе ва Тошканд дар масъалаи сохтмони Роғун нофаҳмие вуҷуд надорад.

Ин ниҳоди расмии Узбекистон рӯзи якуми август бо нашри баёнияи расмӣ гуфт, ки ҳанӯз мухолифати онҳо бо тарҳи “Роғун” пойбарҷост ва Узбекистон дар ягон ҳолат аз ин тарҳ ҳимоят нахоҳад кард.

Вазорати корҳои хориҷии Узбекистон гуфтааст, ки Тошканд моҳи июли соли гузашта мавқеи ниҳоияшро дар нишасти намояндагони кишварҳои Осиёи Марказӣ дар Алмаато баён дошта буд ва ҳоло аз он даст накашидааст. Вазорат дар пайи ин гуфтаҳояш матни суханронии Рустам Азимов, муовини сарвазири Узбаеистонро, дар ҷаласаи соли гузаштаи Алмаато овардааст. Азимов гуфта буд, ки хулосаи ташхиси фаннӣ, зистмуҳитӣ ва иқтисодии Роғун ба меъёрҳои қабулшудаи ҷаҳонӣ мувофиқат намекунад

Амрико эътироф намуд, ки дар Тоҷикистон нисбат ба ҳамсояҳояш озодии сухан бештар аст.

Сафири ин кишвар дар Душанбе Сюзан Эллиот дар ҷаласаи САҲА изҳор намудааст, ки бояд дар Тоҷикистон ба озодии сухан ҳеҷ гуна садд гузошта нашавад. Барои гирифтани  пеши роҳи таблиғоти зараровар шарт нест,ки дастрасии мардум ба иттилоот маҳдуд карда шавад.”Матбуоти озод на ин ки сабаби таҳдид, балки ҳимоя аз таҳдид аст” гуфтааст сафир. Аммо ӯ эътироф намудааст, ки озодии сухан дар Тоҷикисон нисбат ба Туркманстон ва Ӯзбекистон бештар аст.

Додарам сахт бемор шуд. Мо гумон кардем, ки шикамдард ҳасту ба тадриҷ хуб мешавад. Дар ҳолате, ки аз зинда монданаш умед набуд, ӯро ба бемористон бурдем. Рӯзи истироҳатӣ буд. Ба назди духтур рафтем, то мушкили моро осон намояд. Ӯ гуфт, ки агар дар  ин рӯз ҳама мурад ҳам, ба ҷое намеравад.

Дилсард гашта  бо умед вориди ҳавлии ҷарроҳ  Бегмад Кӯлобиев гаштем. Дасту пояш пур аз лой барои андова лой  тайёр мекард. Ӯ зуд  пойҳои пурлояшро шуста  ҷониби шифохона шитофт. Маризро ташхис карда гуфт, ки куррӯда аллакай кафидааст. Додарамро ҷарроҳӣ кард ва он бомуваффақият анҷом ёфт. Имрӯз ба шарофати  духтури ҷарроҳ Бегмад Кӯлобиев  додаракам саломат бо  мост,- гуфт яке аз шоирони деҳаи Кадучии ноҳияи Восеъ, ки  бо таронаҳояш дар саросари кишвар маъруфият дорад. Дар мавриди садоқати Кӯлобиев  нисбат ба касби худ дилсӯз будан, бе тамаъ хизмат расонданаш ҳангоми суҳбат садҳо нафари дигар ҳарф заданду афсӯс хурданд, ки   Суди Олӣ сафедаш карду боз рақибони нотавонбинаш айбҷӯиаш карданд. Ба гуфтаи фарзандаш Шафқат, ки худ ҳуқуқшинос аст, ҳамаи ин озордиҳиҳо супоришист.

-Онҳое, ки  ӯро ду сол азоб доданд, худ бо ҷурми гирифтани пора айбдор шудаанд  ва имрӯз дар маҳбас худро «тоза» мекунанд. Ҳамон кормандоне, ки бо ҷурми порахӯрӣ дастгир шуда буданд, наздикон ва ҳамтабақонашон инро аз оилаи мо диданд ва дубора аз паи ниқоргирӣ аз падарам шуданд, -бо қатъият мегўяд фарзанди ҳуқуқшиносаш Шафқат.

- Ман далелҳо ва  сабтҳоеро дар даст дорам, ки бегуноҳии падар ва ҷурми зиёди гӯркобонашро собит месозад.  

Бегмад  ба ҳайси сардухтури Беморхонаи марказии ноҳияи  Шӯрообод фаъолият мекард. Кораш хуб буд, аммо аз  байн пишаки сиёҳ магар гузашт, ки Прокуратураи ноҳияи Шӯрообод аз болояш парвандаи ҷиноятӣ боз намуда, ӯро бо се моддаи КҶТ аз ҷумла, ғайримақсаднок истифода бурдани амволи давлатӣ, пешниҳоди пора ба прокуратураи ноҳияи  Шӯрообод ва истифода аз мақоми хидматӣ айбдор донист. Барои исботи бегуноҳияш ба кадом идораҳое сар нахалонд. Оқибат шикояти ӯро Суди Олии ҷумҳурӣ мавриди баррасӣ қарор дода, Бекмад Кӯлобиевро сафед кард. Сафедкунандааш даъво бар он кард, ки маоши дар давоми ду сол нагирифтааш ва зарари рўҳӣ кашидаи зерҳимояаш, барқарор карда шавад. Ин навбат  ӯ ба ҳайси духтури одӣ, дар Беморхонаи марказии ноҳияи Шӯрообод кор мекард. Мардуми ноҳияи Шӯрообод бошанд, Бекмадро аз пуртаҷрибатарин духтурони ҷарроҳ медонанд, ки дар шароити мушкили куҳистон кор мекунад ва мардум ариза навиштаву талаби онро доранд, ки ин табиби ҳозиқ ва сарвари кордон ба вазифаи пештарааш барқарор карда шавад. Баъди аз ҷониби Суди Олӣ,   сафед шудани Кӯлобиев, прокурори ноҳияи Шӯрообод Ғиёсиддин Умаров, ки нисбати ӯ парвандаи ҷиноӣ боз карда буд, барои гирифтани ришва боздошт шуд. Ҳамчунин,  бо гуноҳи гирифтани пора, прокурори  Прокуратураи минтақаи Хатлон  Ғазалшоҳ Мазориев, ки дар мурофиаи судӣ ҳамчун айбдоркунандаи давлатӣ ширкат дошт, аз худи Кӯлобиев «барои мусоидат дар сафед шуданаш»,  мавриди боздошт қарор гирифт. Умаров баъдан ба 7 сол ва Мазориев ба муддати 3 сол паси панҷараи маҳбас  рафтанд. Ба гуфтаи наздикони Кӯлобиев, боздошт ва маҳкумияти ин ду прокурори баландмақоми маҳаллиро кори дасти Кӯлобиев мешуморанд.

Аз озодиаш як сол сипарӣ нагашта, Кўлобиевро  бо гумони "ғорати телефон"боздошт карданд. Айбе,  ки ҳаргиз ба ӯ намечаспад.

Вақте ки Амировро ба ҷойи Кӯлобиев сардухтур таъйин карданд, Кӯлобиев барои маслиҳат ба наздаш даромад. Ҳеҷ бовар надошт, ки ҳамкасбаш ӯро ба ғоратгарӣ туҳмат мекунад

-Омада, бо ман ҷанҷол кард ва дар ҳузури чанд нафар маро таҳқир намуд. Ин ҳолатро тариқи телефонам сабт кардам, вале ӯ телефонро аз ман кашида гирифт ва  баромада рафт. Баъди ин ба зиддаш шикоят кардам, -мегӯяд Ҷумъа Амиров.

Аммо мардум чизи дигар мегӯянд.

- Кӯлобиев беш аз 20 сол дар ноҳияи Шӯрообод ба ҳайси ҷарроҳ фаъолият кардааст. Аксари сокинон  аз ӯ ҳамчун ҷарроҳи беҳтарин  ва дасташ сабук ном мебаранд. Ӯ ҳаргиз ғоратгар нест,-гуфт яке аз рӯзноманигорони куҳансоли ин минтақа.

Ҳоло дар баробари телефон он  айбҳое, ки пеш аз ҷониби суд беасос дониста  шуда буданд, дубора мавриди баррасӣ қарор гирифтаанд.  Сабабаш талаби товони ҳабси беасос буд.

-Борҳо кормандони прокуратура аз падарам хоҳиш карданд, ки ин даъворо бозпас гирад. Гуфтанд, ки шумо талаби товон доред, прокурорҳо кашокаш меандозанд. Судяи парванда ҳам гуфта буд, ки даъвоятонро пас гиред, ки оқибати хуб надорад. Ин ҷо дар аввал хусумати раиси ноҳия ба падари ман буд, баъдан вақте 2 прокурорро боздошт карданд, инҳо ҳам хусумат пайдо карданд. Далел дорам, ки аз падарам қасос мегиранд, аммо ҳар ҷое муроҷиат мекунам, боз кор ба прокуратура меафтад, ки ягон фоидаашро намебинам, -мегӯяд Шафқати Бегмадзод, писари Бегмад Кӯлобиев.

 -Ҳамаи кор дар доираи қонун анҷом мешавад. Ғарази шахсӣ фақат гапи беасос аст.  Ин парвандаро кормандони Агентии зидди коррупсия низ санҷидаанд,-мегӯяд Хусрав Ғӯраев, прокурори шаҳри Сарбанд ва роҳбари гурӯҳи тафтишотии  ин парванда.

Низомиддин Ёқубов, яке аз вакилони дифоъи Бегмад Кӯлобиев мегӯяд, зерҳимояаш дар вайрон кардани бандҳои 245 ва 316-и Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон - ғоратгарӣ ва сӯйистифода аз мансаб - гумонбар дониста мешавад. Аммо  ба гуфтаи ӯ, дар кирдорҳои зерҳимояаш  вайронкунии ин моддаҳо комилан дида намешавад: -Ягон далели кофӣ вуҷуд надорад. Моддаи 345 ӯро ба ғайриқонунӣ зерҳақдор кардани зердастонаш гумонбар медонад. Ин асос надорад, зеро кормандон танҳо ҳаққи меҳнат гирифтаанд ва инҷо исрофкориву азхудкунии маблағҳо дида намешавад. Ғорати телефонии мобилӣ ҳам асос надорад. Дар назди мо нафари шикояткунанда исбот карда натавонист, ки зерҳимояи мо телефони ӯро ғорат кардааст. Ба ҳамаи нигоҳ накарда, табиби ҳозиқ, марди ҳақпараст дар кинаю фитна афтода беш аз якуним сол аст, ки дар ҳабси муваққатї мавриди тафтиш қарор дорад. Ҳоло бошад прокуратура ӯро мехоҳад ба куштор айбдор кунад, ки  комилан беасос аст.Чашми мардум бошад ба роҳи бозгашт ва сафедшавии навбатии ӯст ....

Иззатбеки Идизод,  «Тоҷикистон» ,№30,2015